Geld! Iedereen wil het hebben en het is heel belangrijk binnen de samenleving, want zonder geld kun je heel veel niet doen. Maar hoe is geld eigenlijk ontstaan? En waarom is geld zo belangrijk? Vertel erover tijdens een spreekbeurt geld!

Ruilhandel
Heel vroeger bestond er geen geld, maar er bestond wel handel. Mensen kochten dingen en moesten er ook voor betalen, want degene die zijn spullen weggaf, moest er natuurlijk ook van verdienen. Hiervoor bestond een oplossing: ruilhandel. Dit hield in: een boer kocht bijvoorbeeld van een andere boer aardappelen en betaalde daarvoor met bijvoorbeeld graan. Op deze manier werden ze er allebei beter van.

Tot geld ontstond was de ruilhandel de enige betaalmiddel en zelfs al bestaat er tegenwoordig wel geld, de ruilhandel bestaat nog steeds en wordt nog gebruikt: goederen en diensten worden met elkaar geruild. Maar ook met geld is er sprake van ruilhandel: we ruilen geld voor goederen en diensten of andersom.

Wel bestonden er veel nadelen aan de ruilhandel, want het is moeilijk om de waarde vast te stellen. Hoeveel graan is één kilo aardappelen waard? En daarbij heeft de ander niet altijd nodig wat je aanbiedt. Zo kan de boer die aardappelen verbouwt, ook graan verbouwen, waardoor de boer met alleen graan geen ruilmiddel had. En natuurlijk is het moeilijk om te sparen, want spullen die bederven kunnen niet gespaard worden.

Later werden er ook waardevollere zaken gebruikt voor de ruilhandel die ook niet in waarde afnamen of bedorven. Het gaat om producten die altijd belangrijk waren en die de mensen altijd konden gebruiken, zoals schelpen, vee, zout en gedroogd vlees. Zelfs als die persoon het niet gebruikte voor zichzelf, kon hij het wel weer gebruiken om iets bij iemand anders te kopen.

Ontstaan van geld
Toen veel mensen gingen rondreizen, werd ruilhandel met verschillende producten moeilijker. De mensen namen daarom goud en zilver mee op reis om mee te betalen. Dit was wel onhandig, want het moest steeds gewogen worden. De oplossing waren muntstukken, die met dezelfde grootte gemaakt werden, zodat de mensen precies wisten hoeveel het waard was (dit kon ook gewogen worden om er zeker van te zijn).

De eerste munten werd in 660 voor christus gemaakt en waren een combinatie van goud en zilver, alleen wist je nooit goed hoeveel goud of zilver erin zat. Het was dus niet duidelijk hoeveel de munten echt waard waren. Vanaf 550 voor christus werden munten daarom van goud of van zilver gemaakt en niet meer gemengd.

Papiergeld werd pas veel later uitgevonden door de Chinezen in de 14e eeuw.

Waarvan is muntgeld gemaakt?
Vroeger werden munten van goud en zilver gemaakt, tegenwoordig niet meer. Goud en zilver werden schaars en dat werd opgelost door ook munten te maken van brons en tegenwoordig van verschillende metalen (nikkel, koper en messing). Zilveren, gouden en bronzen munten worden tegenwoordig niet meer gemaakt.

Geld, geld, geld
Geld is niet meer weg te denken uit de samenleving en wordt voortdurend gebruikt. Als je naar een winkel gaat, dien je te betalen met geld. Gelukkig is dat tegenwoordig een stuk makkelijker doordat we ook kunnen betalen met onzichtbaar geld: de pinpas. Je zet je geld bij een bank en met een pinpas kun je dan bedragen betalen. Het geld wordt afgeschreven op je bankrekening zonder dat je het zelf ziet of in handen hebt. Natuurlijk moet je dan wel genoeg geld bij de bank hebben!

Gulden en euro
Tot 2002 gebruikten we in Nederland de gulden. Alles werd uitgedrukt in guldens. Sinds 1 januari 2002 is de gulden omgeruild voor de euro: geld wat in veel landen in Europa gebruikt wordt. Wanneer je bijvoorbeeld naar Frankrijk gaat, kun je met hetzelfde geld betalen als in Nederland. Dit was voor 2002 anders, toen had ieder land in Europa een eigen munteenheid.

Het was wel even wennen, want de waarde van de gulden was anders dan de waarde van de euro: 1 gulden = 0,453780216 euro. Veel mensen moesten dus omrekenen, alsof ze op vakantie waren en sommige mensen doen dat nog steeds.

We gebruiken de euro in de volgende munten en biljetten:

Euromunten
– 1 eurocent (wordt door veel winkels niet meer geaccepteerd)
– 2 eurocent (wordt door veel winkels niet meer geaccepteerd)

– 5 eurocent
– 10 eurocent
– 20 eurocent
– 50 eurocent
– 1 euro
– 2 euro

Eurobiljetten

– 5 euro (groene kleur)
– 10 euro (rode kleur)
– 20 euro (blauwe kleur)
– 50 euro (oranje kleur)
– 100 euro (groene kleur)
– 200 euro (gele kleur)
– 500 euro (paarse kleur)

Euromunten uit verschillende landen verschillen. Op de voorkant van de euro staat een afbeelding van de landkaart van Europa en de waarde van de munt, maar op de achterkant heeft ieder land een eigen afbeelding. Doordat de munten ook over de grens kunnen gaan, kan het zijn dat je in je portemonnee ook munten uit Frankrijk, Spanje en andere landen vindt.

De eurobiljetten zijn hetzelfde, maar zijn gekenmerkt door nummers op de achterkant. Er staan een nummers met 11 cijfers op, beginnend met een letter. De letter laat zien uit welk land het biljet komt. Biljetten afkomstig uit Nederland beginnen met een P.

Weetjes bij je spreekbeurt geld

– Niet alle landen in Europa gebruiken de Euro, zoals Groot-Brittanië en Zweden.
– Veel landen geven de eurobiljetten van 500 euro niet meer uit, omdat het gebruikt wordt in criminaliteit. De biljetten zijn niet zwaar en daardoor moeilijk terug te vinden.

Tips bij je spreekbeurt geld

– Kijk of je munten van verschillende materialen kunt vinden en laat deze rondgaan tijdens je spreekbeurt, zodat je klasgenoten het kunnen zien.
– Test uit of je klasgenoten goed opgelet hebben tijdens je spreekbeurt geld: stel hun een paar vragen over je spreekbeurt.
– Weten je klasgenoten nog hoeveel de gulden waard was?
– Deel dropgeld uit, lekker! We hebben overigens ook het onderwerp ‘drop’ op SuperSpreekbeurt.
– Kijk eens bij de spreekbeurtpakketten, De Nederlandsche Bank kan je informatie opsturen.